De behandeling van verslaving veroorzaakt door trauma

In Nederland zijn rond de twee miljoen mensen verslaafd. Verslaving is een chronische hersenziekte die onder andere wordt veroorzaakt door persoonlijke eigenschappen en factoren zoals erfelijkheid en omgeving. Daarnaast kunnen psychische klachten het ontstaan van een verslaving in de hand werken. Verslaving is bijvoorbeeld nauw verbonden met trauma en PTSS (posttraumatische stressstoornis). Een hoog percentage mensen dat worstelt met verslaving heeft ooit traumatische ervaringen opgedaan. Vaak zijn dit nare ervaringen uit de kindertijd, zoals getuige zijn van huiselijk geweld, mishandeling of verwaarlozing. Soms wordt het trauma pas op latere leeftijd veroorzaakt door misdaad, geweld, verkrachting, de dood van een dierbare of een ernstig ongeluk. Verslaving wordt gebruikt als een manier om de pijnlijke herinneringen, stress, slapeloosheid en opdringerige gedachten veroorzaakt door het trauma te onderdrukken en te vermijden. Dit maakt trauma ook tot een van de grotere triggers voor terugval. In dit artikel belichten we hoe trauma en verslaving veelal hand in hand gaan. 

We leggen uit wat trauma precies is en ook gaan we in op de behandeling van een verslaving met het 12-stappen programma bij Recovery MHC. Bij deze gespecialiseerde GGZ-instelling werkt een multidisciplinair team van zorgspecialisten dat samenwerkt met experts, coaches en ervaringsdeskundigen. Samen bieden zij gespecialiseerde behandelingen die in het dagelijks leven zijn toe te passen en die bijdragen aan blijvend herstel.

Wat is trauma precies? 

De term trauma – ook wel psychotrauma genoemd – verwijst naar een zeer ingrijpende of schokkende ervaring of een reeks van dergelijke ervaringen. Er is sprake van een feitelijke of dreigende dood, ernstige verwonding, ernstige en/of langdurige (emotionele) verwaarlozing. Het kan gaan om het zelf ondergaan van een dergelijke gebeurtenis, maar ook om het persoonlijk getuige zijn geweest van een gebeurtenis die anderen overkwam. Het meemaken van stressvolle gebeurtenissen kan – maar hoeft niet per se – uitmonden in trauma of posttraumatische stress. Vaak komen mensen zulke ervaringen te boven zonder stoornissen te ontwikkelen. Wel kunnen er naast of in plaats van psychotrauma en PTSS andere klachten en aandoeningen of sociale problemen ontstaan die iemands kwaliteit van leven ondermijnen. 

Dit zijn bijvoorbeeld stemmingsstoornissen, een fobie of middelenmisbruik. De term stressor heeft betrekking op omgevingsfactoren of een gebeurtenis (life event) die stress veroorzaakt.

Wat zijn de symptomen van een posttraumatische stressstoornis? 

Een posttraumatische stressstoornis ontstaat na blootstelling aan een feitelijke of dreigende dood, ernstige verwonding of geweld. Er zijn vier symptoom-categorieën:

1. Zogenaamde intrusieve symptomen, zoals nare dromen en zich opdringende herbelevingen;

2. Aanhoudende vermijdingen;

3. Negatieve veranderingen in stemming en cognities;

4. Veranderingen in arousal (opwinding, alertheid), reactiviteit en waakzaamheid.

Hoe vaak komt PTSS voor? 

Naar schatting zou 7,4 procent van de Nederlandse bevolking ooit in zijn of haar leven een PTSS hebben gehad, namelijk 8,8 procent van de vrouwen en 4,3 procent van de mannen. Tussen de 52 procent tot 81 procent van Nederlanders maakt ooit in het leven een schokkende gebeurtenis mee. Bij Nederlandse veteranen die met oorlogsgeweld zijn geconfronteerd, varieerden de cijfers. Ook bij geweld varieerden de cijfers sterk, hoewel de prevalenties (het voorkomen) in het algemeen hoger zijn dan bij andere schokkende gebeurtenissen: tussen 3,7 procent en 65 procent. Onderzoeken onder 7.000 vluchtelingen woonachtig in westerse opvanglanden lieten zien dat de prevalentie van PTSS ongeveer 9 procent was.

Posttraumatische stress gaat vaak samen met een of meer andere aandoeningen, zozeer zelfs dat een afzonderlijk optredende PTSS een zeldzaamheid blijkt te zijn, naar schatting in maar 10 procent tot 15 procent van de gevallen. Zo kampt een derde tot de helft van mensen met PTSS ook met een depressieve stoornis en/of een stoornis in het gebruik van psychoactieve middelen.

Behandeling van verslaving met het 12-stappen programma

De verslavingszorginstelling Recovery Mental Healthcare kan ondersteuning bieden bij allerlei verslavingen. Samen met de cliënt, diens naasten en het team van specialisten wordt vastgesteld welk herstelprogramma het meest geschikt is. De focus ligt op het creëren van een platform waar de cliënt zich op zijn gemak voelt en opnieuw de balans kan vinden. Bovendien kijken de behandelaren van Recovery Mental Healthcare niet alleen naar de eventuele verslaving, maar ook naar de mogelijke onderliggende oorzaken zoals psychotrauma die de gedragspatronen aanwakkeren. Het toegewijde multidisciplinaire team behandelt volgens de bewezen effectieve methode van het 12-Stappen Minnesota Model, ofwel het 12-stappen programma. In dit behandelingsplan beschrijven de 12 verschillende stappen de weg naar herstel. Vanaf het moment dat de cliënt zijn verslaving erkent tot aan het punt waarop die is hersteld en zijn ervaringen met lotgenoten deelt om hen te helpen. Het uiteindelijke doel van het 12-stappen programma is blijvend herstel en een betere kwaliteit van leven.

Nazorg voor blijvend herstel 

Verder hecht Recovery Mental Healthcare veel belang aan nazorg bij de behandeling van een verslaving. De specialisten werken dan ook samen om voor, tijdens en na opname de behandeling goed op elkaar af te stemmen. Na de ambulante of klinische behandeling van een verslaving staan zij klaar met een passend nazorgtraject. Waar nodig en mogelijk, werken de specialisten samen met instellingen buiten Recovery Mental Healthcare.

Ben jij verslaafd en herken jij jezelf in de klachten van trauma en zoek je nu hulp? Of heeft iemand uit je omgeving een verslaving en kampt die met posttraumatische stress? Een verslaving overwinnen doe je niet alleen. Bij het team van medische professionals van Recovery Mental Healthcare kun je terecht voor hulp en advies. Bel met nummer: 085 – 8200 900.